Кыргыз Республикасы,
Бишкек шаары, Бөкөнбаев көч. 102
Кыргыз Республикасынын коомчулукту өнүктүрүү жана инвестициялоо Агентствосу (АРИС) Кыргыз Республикасынын Президентинин 2003-жылдын 15-октябрындагы Жарлыгы менен Жакырчылыкты кыскартуунун Улуттук стратегиясынын алкагында жакырчылыктан арылуу, жеке ишкердикти өнүктүрүү жана ага колдоо көрсөтүү, «2010-жылга чейин Кыргыз Республикасында мамлекеттик башкарууну борбордон ажыратуу жана жергиликтүү өз алдынча башкарууну өнүктүрүү» Улуттук стратегиясына ылайык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишин чыңдоо жана жергиликтүү коомчулуктарды жана жамааттык уюмдарды күчөтүү үчүн инвестицияларды тартуу боюнча көрүлүп жаткан чараларды андан ары улантуу максатында түзүлгөн.
АРИС мекемеси укуктук формасында коммерциялык эмес уюм болуп эсептелет жана юридикалык жактын статусуна ээ.
Айылды инвестициялоо долбоору (АИД) – бул АРИСтин биринчи жана эң ийгиликтүү долбоорлорунун бири. 2007-жылы Кыргыз Республикасында Дүйнөлүк банктын кеңсесинин башчысы Роджер Робинсон, Айылды инвестициялоо долбоору 2006-жыл үчүн бүткүл дүйнө боюнча Дүйнөлүк банк каржылаган долбоорлрдун арасынан 3 мыкты долбоордун тизмесине киргендигин, ошондой эле АРИС республиканын көптөгөн уюмдары үчүн модель болуп кызмат кыла ала тургандыгын белгилеген. "Кыргыз Республикасында АРИСтей агентство жок болсо, Айылды инвестициялоо долбоору сыяктуу мындай Долбоорду ишке ашырууда ийгиликтер болмок эмес", - деп мырза Р. Робинсон белгилеген.
КененирээкИмараттардын энергонатыйжалуулугун жана сейсмикалык туруктуулугун жогорулатуу технологияларын колдонуу менен катар, суу менен камсыз кылуу, катуу тиричилик калдыктарын башкаруу жана башка шаардык инфраструктура сыяктуу базалык кызмат көрсөтүүлөргө жеткиликтүүлүктү жакшыртууга багытталган.
Долбоорду өнүктүрүүнүн максаты муниципалдык кызматтардын сапатын жакшыртуу жана катышкан шаарларда пилоттук негизде шаардык инфраструктуранын энергонатыйжалуулугун жана сейсмикалык туруктуулугун жогорулатууда камтылган.
Кененирээк«Мал чарбасын жана рынокту өнүктүрүү 1 жана 2» долбоорлору (ПРЖР)
«Мал чарбасын жана рынокту өнүктүрүү 1 жана 2» долбоорлору (ПРЖР) Кыргыз Республикасынын Нарын, Ысык-Көл, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустарында жакырчылыктын деңгээлин азайтууга жана жергиликтүү коомчулуктардын экономикалык өсүшүнө көмөк көрсөтүүгө багытталган.
ПРЖР өнүктүрүү максаты болуп мал чарбасынын өндүрүмдүүлүгүн жогорулатуунун жана Нарын, Ысык-Көл, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустарында климаттын өзгөрүшүнө карата жергиликтүү коомчулуктардын туруктуулугунун негизинде мал ээлеринин кирешесинин шайкеш өсүшүнүн жыйынтыгы болуп жакырчылыктын деңгээлин азайтууга жана экономикалык өсүшкө алып келүү болуп саналат.
Кененирээк
«Коомдук мекемелердеги энергонатыйжалуулукту жогорулатуунун артыкчылыктарын демонстрациялоо» мамлекеттик жана муниципиалдык мекемелердеги, билим берүү жана саламаттыкты сактоо секторлорунун имараттарындагы энергияга болгон талапты төмөндөтүү үчүн жылуулук берүү жана энергонатыйжалуу технологияны жайылтуу жаатындагы ишенимдүү жана натыйжалуу кызмат көрсөтүүлөргө жеткиликтүүлүктү жакшыртууга багытталган.
Долбоордун максаты - Кыргыз Республикасынын (КР) айрым долбоордук аймактарындагы жылуулук менен камсыздоонун натыйжалуулугун жана сапатын жогорулатууда камтылган.
КененирээкДолбоордун максаттары: Кыргыз Республикасынын (КР) (i) максаттуу айылдык коомчулуктарында суу менен камсыз кылуунун жеткиликтүүлүгүн жана сапатын жакшыртуу, (ii) тандалып алынган айылдарда санитария кызмат көрсөтүүлөрүн жакшыртуу жана (iii) суу менен камсыз кылуу жана санитария секторунда институттардын потенциалын бекемдөөдө көмөк көрсөтүү.
Кененирээк
ПУРС Кыргыз Республикасынын (КР) Министрлер Кабинети жана Ислам өнүктүрүү банкы (ИӨБ) (Ислам Өнүктүрүү үчүн тилектештик фондунун администратору катары) тарабынан демилгеленген. Бул долбоор КРнын Министрлер Кабинети тарабынан 2015-жылдын 14-июлунда ратификацияланган.
КРнын Министрлер Кабинети жана Ислам өнүктүрүү банкы ортосунда ПУРС долбоору боюнча кредиттик макулдашууга 2014-жылдын 25-июнунда Джидда шаарында кол коюлган.
Кененирээк
CASA-1000 жергиликтүү коомчулуктарды колдоо долбоору Ош, Баткен жана Жалал-Абад облустарында CASA-1000 электр чубалгыларын бойлото жайгашкан 77 айылдарды инвестиция менен камсыздайт. Долбоор бул айылдар үчүн чакан гранттарды берет, коомчулуктарды электр энергия менен камсыздоону, социалдык инфратүзүмдү жакшыртууга жардам көрсөтөт жана жаңы киреше булактарын түзүүгө мүмкүнчүлүк берет.
Жергиликтүү коомчулуктарды колдоо долбоорунун өнүктүрүү максаты болуп, кызмат көрсөтүүлөрдү, жашоого каражаттарды жакшыртуу жана CASA-1000 электр берүү тармагынын жанында жайгашкан максаттуу айылдарда калктын бардык катмарларын кошуу аркылуу социалдык жана экономикалык инфраструктурага коомчулуктарды тартуу саналат.
Кененирээк
Айылды суу менен камсыз кылуу жана санитарияны туруктуу өнүктүрүү долбоору (ПУРСВС)
Кыргыз Республикасы (КР) жана Эл аралык өнүктүрүү ассоциациясы (ЭӨА) узак мөөнөттү негизде КРда жакырчылыктан арылуу, туруктуу өнүгүү жана экономикалык өсүшкө көмөк көрсөтүүдө кызматташат.
Долбоордун максаты болуп айыл жергесинде максаттуу коомчулуктар үчүн суу менен камсыз кылуу жана санитариянын кызмат көрсөтүүлөрүн жакшыртууда, суу менен камсыз кылуу жана санитария секторунда институттардын дараметин күчөтүүдө КРга көмөк көрсөтүү саналат.
КененирээкРынокторго чыгууну камсыздоо долбоору (ПОДР)
2013-2017-жылдарга карата Туруктуу өнүктүрүү стратегиясынын экономиканы өнүктүрүү жана макроэкономикалык туруктулук аркылуу жетишиле турган кайра иштетүүчү агроөнөр жай тармагындагы маселелердин маанилүүлүгүн, Кыргыз Республикасынын (КР) Евразия экономикалык союзуна кошулгандыгын, ушуга байланыштуу айыл чарба тармагында көйгөйлөрдүн жана жаңы мүмкүнчүлүктөрдүн жаралып жаткандыгын эске алып, Айыл чарбаны өнүктүрүүнүн эл аралык фонду (АӨЭФ) менен айыл чарба өндүрүшүнүн натыйжалуулугун арттыруу, кайра иштетүү өнөр жайынын дараметин күчөтүү жана Кыргыз Республикасынын бүткүл мал чарба секторунда агроөнөржай комплексиндеги продукциянын атаандаштыкка жарактуулугун арттыруу боюнча кошумча инвестицияларды тартуу жөнүндө макулдашылган.
КененирээкОш облусунда жана Ош шаарында "Региондук экономикалык өнүктүрүү” долбоору
Ош облусунда жана Ош шаарында “Региондук экономикалык өнүгүү” долбоору жеке сектордун өнүгүшүн стимулдаштырууга жана региондук өнүгүү борбору катары кызмат кыла турган шаардык борборлордун потенциалын жогорулатууга басым жасап, региондук экономикалык өнүгүүнү камсыз кылууга багытталат.
“Региондук экономикалык өнүгүү” долбоорунун максаты болуп, Дүйнөлүк банк тарабынан Кыргыз Республикасынын (КР) Министрлер Кабинетине туризм жана айыл чарба чөйрөсүндө максатка багытталган иш чаралар аркылуу экономикалык жана региондук өнүктүрүүнү күчөтүүдө жана Ош облусунун, Ош шаарынын институционалдык потенциалын көтөрүүдө колдоо көрсөтүү болуп саналат.
КененирээкАзия өнүктүрүү банкы (АӨБ) тарабынан сунушталган жардам Кыргыз Республикасынын (КР) 2018-2040-жылдарга өнүгүүсүнүн Улуттук стратегиясынын таза суу жана санитардык шарттар менен камсыздоо боюнча максаттарынын бирине жетишүүдө көмөк көрсөтөт.
Кененирээк"Баткен облусунда региондук экономикалык өнүктүрүү" экинчи долбоору (ПРЭР-2)
1-таблица. Долбоор жөнүндө кыскача маалымат
Донору: |
Дүйнөлүк банк (ЭӨА тармагы боюнча) |
Кредиттин/гранттын номери (макулдашуу боюнча): |
Кредит № IDA 7049-KG, Грант IDA D976-KG |
ID номери: |
P175587 |
Сектор: |
Айыл чарба, шаарды өнүктүрүү |
Каржылоонун жалпы суммасы: |
50 млн. АКШ доллары |
Кредиттин суммасы: |
25 млн. АКШ доллары |
Гранттын суммасы: |
25 млн. АКШ доллары |
Тех. жардамдын суммасы: |
Каралган эмес |
КРӨ салымы (кош каржылоо): |
Каралган эмес |
Кредиттин шарттары: |
Насыя 38 жылдык мөөнөткө берилет, жеңилдетилген мезгил 6 жылды түзөт. Төлөм валютасы - АКШ доллары. Чени - 0,75%. |
Географиялык камтуусу (облустар): |
Баткен облусу |
Инвестициялык саясат боюнча Коркеңешти өткөрүүнүн датасы (протоколдун №, датасы) |
30-декабрь 2021-жыл |
Донордун Кеңешин өткөрүүнүн датасы (датасы) |
3-март 2022-жыл |
Сүйлөшүүлөрдүн датасы (буйруктун №, датасы): |
15-апрель 2022-жыл |
Кол коюунун датасы (буйруктун №, датасы): |
20-апрель 2022-жыл |
Ратификациянын датасы (мыйзамдын №, датасы): |
15-июль 2022-жыл КР № 66 2022-ж. |
Долбоордун күчүнө киришинин датасы: |
17-август 2022-жыл |
Аткаруучу агентство: |
Экономика жана коммерция министрлиги (ЭжКМ) |
Ишке ашыруучу агентство: |
АРИС |
Долбоорду ишке ашыруунун башталышы: |
7-сентябрь 2022-ж. |
Долбоордун жабылышынын датасы: |
Декабрь 2027-ж. |
Долбоорду каржылоонун жабылышынын датасы: |
17-апрель 2028-ж. |
Долбоор боюнча мөөнөтүн узартуу (даталар): |
- |
Тышкы каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү (отчеттук мезгилди кошкондо, долбоордун башталышынан баштап өсүп жаткан жыйынтык менен): |
Грант: 1 000 000 АКШ доллары |
2022-жыл үчүн тышкы каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү: |
Кредит: №IDA 7049-KG – 0 АКШ доллары |
Ички каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү (отчеттук мезгилди кошкондо, долбоордун башталышынан баштап өсүп жаткан жыйынтык менен): |
Каралган эмес |
2022-жыл үчүн ички каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү: |
Каралган эмес |
Долбоордун максаты:
ПРЭР-2 максаты айыл чарба продукцияларын өндүрүүнү көбөйтүү, негизги муниципалдык кызматтарды жакшыртуу жана Баткен облусундагы чакан жана орто ишканалардын ишмердүүлүгүн кеңейтүү аркылуу региондук экономикалык өнүгүүгө көмөк көрсөтүү, ошондой эле ылайыктуу кризис же өзгөчө кырдаал болгон учурда аталган кризиске же өзгөчө кырдаалга токтоосуз жана натыйжалуу жооп берүүнү камсыз кылуу болуп саналат.
Долбоор Кыргыз Республикасынын 2021-жылдын 28-майындагы суроо-талабына жооп катары Баткен облусунда максаттуу иш-чаралар аркылуу региондук экономикалык өнүгүүнү активдештирүүгө багытталат, ПРЭР-2 ПРЭР-1ге негизделет жана Ош облусунан Баткен облусуна чейин батышка карай горизонталдык багытта кеңейет. Долбоордун дизайны КРнын артыкчылыктарын жана Баткен облусун 2035-жылга чейин өнүктүрүү программасын эске алуу менен иштелип чыккан.
Долбоор төмөнкү компоненттерден турат
1-компонент: Муниципалдык инфраструктураны жана негизги мамлекеттик кызматтарды колдоо (24 миллион АКШ доллары).
Бул компонент ошондой эле Тажикстан менен куралдуу кагылышуудан жабыркаган талашсыз аймактардагы коомдук объектилерди жана мейкиндиктерди реконструкциялоого жардам көрсөтүү боюнча иш-чараларды камтыйт. Компонент максаттуу секторлорго жана региондорго жеке инвестицияларды тартууга көмөктөшүү үчүн мамлекеттик-жеке кызматташтыкты (МЖК) колдойт.
Бул компоненттин алкагында Кадамжай, Баткен жана Раззаков шаарларынын бардык артыкчылыктуу инвестициялык кичи долбоорлору шаардык кеңештердин сессиясында бекитилет, ал эми Кыргыз Республикасынын Президентинин Баткен облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлү чакан долбоорлорду, Долбоордун Байкоочу комитетине (БК) бекитүүгө берет. БКны КР ЭжКМ жетектейт.
2-компонент: Агро-азык-түлүк кластерлерин бекемдөө (21 миллион АКШ доллары).
Бул компонент тандалган кластерлердин ичинде чакан айыл чарба өндүрүүчүлөрүнүн өндүрүшүн жана өндүрүмдүүлүгүн жакшыртуу, кластердин ичиндеги рыноктун катышуучуларынын ортосундагы өнөктөштүктү бекемдөө (агробизнес жана чакан айыл чарба өндүрүүчүлөрү) жана кластерлердин ичинде соода жана логистика үчүн керектүү инфраструктураны жайылтуу максатында айрым агро-азык-түлүк кластерлерин өнүктүрүүгө шарт түзөт.
Долбоор агробизнесте өнөктөштүктү түзүүчү жана ички же экспорттук рынок үчүн өндүрүштү/кайра иштетүүнү көбөйтүүчү инвестицияларга багытталган инвестициялык чакан долбоорлорду аныктоо үчүн атаандаштык тандоо процессин колдонот. Бул компоненттин алкагында төмөнкү багыттар боюнча 15ке жакын кошумча нарк чынжырчасы (КНЧ) колдоого алынат*: Өрүк, Алча, Күрүч, Шабдалы, Жүзүм, Алма, Сүт, Эт.
*- бул багыттар потенциалдуу болуп саналат жана изилдөөнүн жана талдоонун жыйынтыктары боюнча долбоорду ишке ашыруу учурунда толукталышы мүмкүн.
Насыялоонун катышуучулары жана суммалары:
Алынган сумманы кайтаруу механизми жана насыя боюнча пайыздык чен Министрлер Кабинетинин чечими боюнча аныкталат (сунушталган чен - 1%).
Айыл чарба министрлиги (АЧМ) долбоордун алкагында айыл чарба ишинин артыкчылыктарын жана максаттарын аныктоого, ошондой эле 2-компоненттин алкагында инвестицияларды аныктоого жана бекитүүгө жооптуу болот.
Бул максатта АРИСтин катчылык колдоосунда КР АЧМ жетектеген Өндүрүмдүү өнөктөштүктөрдү тандоо боюнча комитет (КОПП) түзүлөт. КОПП ЭжКМ, ФМ, аймактык жана жергиликтүү бийлик органдарынын өкүлдөрүнөн жана жарандык коомдун мүчөлөрүнөн турат. Өндүрүмдүү өнөктөштүк боюнча Комитет табыштамаларды баалоо жана бекитүү жана компоненттин алкагында максаттуу инвестициялардын чакан программаларын ишке ашырууну көзөмөлдөө үчүн жооп берет.
3-компонент: Чакан гранттар программасы (2 миллион АКШ доллары) аркылуу жергиликтүү экономикалык өнүгүүгө көмөктөшүү.
Ишкердик тажрыйбаны өркүндөтүү аркылуу жергиликтүү экономикалык өнүгүүгө дем берүү максатында, долбоор окутуу программасы жана чакан гранттар аркылуу чакан жана орто бизнести өнүктүрүүгө колдоо көрсөтөт.
Катышуучулар, критерийлер жана гранттык колдоонун суммасы:
Катышуучу/бенефициар грант алуу үчүн Кыргыз Республикасынын жараны болушу жана Баткен облусунда жашашы (каттоосунун болушу) керек. Биринчи этапта, бир бенефициар үчүн берилүүчү чакан гранттын максималдуу суммасы 10 000 долларга чейин болот. Бенефициарлардын акчалай салымы гранттын суммасынын кеминде 20% түзүшү керек. Эгерде биринчи этап ийгиликтүү аяктаса, бенефициарлар ишкердик ишин өркүндөтүү жана андан ары өркүндөтүү үчүн экинчи билдирме берүүгө укуктуу. Экинчи этапта чакан гранттын максималдуу суммасы 20 000 АКШ долларын түзөт. Бенефициарлардын салымы ошого жараша жогорулайт жана алынган гранттын суммасынын кеминде 50% түзөт.
Бул компонентти ишке ашырууга көмөк көрсөтүү үчүн КР ЭжКМ Чакан гранттар программасы боюнча комитетти уюштурат жана жетектейт жана анын ишин колдойт. Комитеттин курамына ФМ, ЭКМ, АЧМ, ДИБ, аткаруу бийлигинин облустук жана жергиликтүү органдарынын, мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, жарандык коомдун уюмдарынын өкүлдөрү кирет. Бенефициарларды тандоонун критерийлери жана механизми Чакан гранттар боюнча колдонмодо кеңири баяндалат.
4-компонент: Күтүлбөгөн өзгөчө кырдаалдарга жооп берүү үчүн компонент (CERC).
Кризиске же өзгөчө кырдаалга, анын ичинде климатка байланыштуу табигый кырсыктарга жооп бергенден кийин, алуучу Банктан өзгөчө кырдаалдарга жооп кайтарууну жана калыбына келтирүүнү колдоо үчүн долбоордун каражаттарын кайра бөлүштүрүүнү суранса болот. Каржылоого укуктуу өзгөчө кырдаал - бул Карыз алуучуга табигый кырсыкка байланыштуу олуттуу экономикалык жана / же социалдык терс таасирлерди жараткан же сөзсүз түрдө алып келиши мүмкүн болгон окуя. Бул компоненттин алкагында Кыргыз Республикасы өзгөчө кырдаалдарга чара көрүүнү колдоо жана калыбына келтирүү үчүн Банктан Долбоордун каражаттарын кайра бөлүштүрүүнү суранышы мүмкүн.
5-компонент: Аткарымдык колдоо (3 миллион АКШ доллары).
Бул компонент долбоорду ишке ашырууну, анын ичинде долбоорго мониторинг жүргүзүү жана баалоо системасын, коммуникациялык стратегияны, коргоо шаймандарын колдонууну, окутууну жана долбоорду ишке ашыруучу агентствонун кошумча операциялык чыгымдарын каржылоону колдойт.
"Баткен облусунда региондук экономикалык өнүктүрүү" экинчи долбоору (ПРЭР-2)
1-таблица. Долбоор жөнүндө кыскача маалымат
Донору: |
Дүйнөлүк банк (ЭӨА тармагы боюнча) |
Кредиттин/гранттын номери (макулдашуу боюнча): |
Кредит № IDA 7049-KG, Грант IDA D976-KG |
ID номери: |
P175587 |
Сектор: |
Айыл чарба, шаарды өнүктүрүү |
Каржылоонун жалпы суммасы: |
50 млн. АКШ доллары |
Кредиттин суммасы: |
25 млн. АКШ доллары |
Гранттын суммасы: |
25 млн. АКШ доллары |
Тех. жардамдын суммасы: |
Каралган эмес |
КРӨ салымы (кош каржылоо): |
Каралган эмес |
Кредиттин шарттары: |
Насыя 38 жылдык мөөнөткө берилет, жеңилдетилген мезгил 6 жылды түзөт. Төлөм валютасы - АКШ доллары. Чени - 0,75%. |
Географиялык камтуусу (облустар): |
Баткен облусу |
Инвестициялык саясат боюнча Коркеңешти өткөрүүнүн датасы (протоколдун №, датасы) |
30-декабрь 2021-жыл |
Донордун Кеңешин өткөрүүнүн датасы (датасы) |
3-март 2022-жыл |
Сүйлөшүүлөрдүн датасы (буйруктун №, датасы): |
15-апрель 2022-жыл |
Кол коюунун датасы (буйруктун №, датасы): |
20-апрель 2022-жыл |
Ратификациянын датасы (мыйзамдын №, датасы): |
15-июль 2022-жыл КР № 66 2022-ж. |
Долбоордун күчүнө киришинин датасы: |
17-август 2022-жыл |
Аткаруучу агентство: |
Экономика жана коммерция министрлиги (ЭжКМ) |
Ишке ашыруучу агентство: |
АРИС |
Долбоорду ишке ашыруунун башталышы: |
7-сентябрь 2022-ж. |
Долбоордун жабылышынын датасы: |
Декабрь 2027-ж. |
Долбоорду каржылоонун жабылышынын датасы: |
17-апрель 2028-ж. |
Долбоор боюнча мөөнөтүн узартуу (даталар): |
- |
Тышкы каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү (отчеттук мезгилди кошкондо, долбоордун башталышынан баштап өсүп жаткан жыйынтык менен): |
Грант: 1 000 000 АКШ доллары |
2022-жыл үчүн тышкы каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү: |
Кредит: №IDA 7049-KG – 0 АКШ доллары |
Ички каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү (отчеттук мезгилди кошкондо, долбоордун башталышынан баштап өсүп жаткан жыйынтык менен): |
Каралган эмес |
2022-жыл үчүн ички каржылоо боюнча каражаттарды өздөштүрүү: |
Каралган эмес |
Долбоордун максаты:
ПРЭР-2 максаты айыл чарба продукцияларын өндүрүүнү көбөйтүү, негизги муниципалдык кызматтарды жакшыртуу жана Баткен облусундагы чакан жана орто ишканалардын ишмердүүлүгүн кеңейтүү аркылуу региондук экономикалык өнүгүүгө көмөк көрсөтүү, ошондой эле ылайыктуу кризис же өзгөчө кырдаал болгон учурда аталган кризиске же өзгөчө кырдаалга токтоосуз жана натыйжалуу жооп берүүнү камсыз кылуу болуп саналат.
Долбоор Кыргыз Республикасынын 2021-жылдын 28-майындагы суроо-талабына жооп катары Баткен облусунда максаттуу иш-чаралар аркылуу региондук экономикалык өнүгүүнү активдештирүүгө багытталат, ПРЭР-2 ПРЭР-1ге негизделет жана Ош облусунан Баткен облусуна чейин батышка карай горизонталдык багытта кеңейет. Долбоордун дизайны КРнын артыкчылыктарын жана Баткен облусун 2035-жылга чейин өнүктүрүү программасын эске алуу менен иштелип чыккан.
Долбоор төмөнкү компоненттерден турат
1-компонент: Муниципалдык инфраструктураны жана негизги мамлекеттик кызматтарды колдоо (24 миллион АКШ доллары).
Бул компонент ошондой эле Тажикстан менен куралдуу кагылышуудан жабыркаган талашсыз аймактардагы коомдук объектилерди жана мейкиндиктерди реконструкциялоого жардам көрсөтүү боюнча иш-чараларды камтыйт. Компонент максаттуу секторлорго жана региондорго жеке инвестицияларды тартууга көмөктөшүү үчүн мамлекеттик-жеке кызматташтыкты (МЖК) колдойт.
Бул компоненттин алкагында Кадамжай, Баткен жана Раззаков шаарларынын бардык артыкчылыктуу инвестициялык кичи долбоорлору шаардык кеңештердин сессиясында бекитилет, ал эми Кыргыз Республикасынын Президентинин Баткен облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлү чакан долбоорлорду, Долбоордун Байкоочу комитетине (БК) бекитүүгө берет. БКны КР ЭжКМ жетектейт.
2-компонент: Агро-азык-түлүк кластерлерин бекемдөө (21 миллион АКШ доллары).
Бул компонент тандалган кластерлердин ичинде чакан айыл чарба өндүрүүчүлөрүнүн өндүрүшүн жана өндүрүмдүүлүгүн жакшыртуу, кластердин ичиндеги рыноктун катышуучуларынын ортосундагы өнөктөштүктү бекемдөө (агробизнес жана чакан айыл чарба өндүрүүчүлөрү) жана кластерлердин ичинде соода жана логистика үчүн керектүү инфраструктураны жайылтуу максатында айрым агро-азык-түлүк кластерлерин өнүктүрүүгө шарт түзөт.
Долбоор агробизнесте өнөктөштүктү түзүүчү жана ички же экспорттук рынок үчүн өндүрүштү/кайра иштетүүнү көбөйтүүчү инвестицияларга багытталган инвестициялык чакан долбоорлорду аныктоо үчүн атаандаштык тандоо процессин колдонот. Бул компоненттин алкагында төмөнкү багыттар боюнча 15ке жакын кошумча нарк чынжырчасы (КНЧ) колдоого алынат*: Өрүк, Алча, Күрүч, Шабдалы, Жүзүм, Алма, Сүт, Эт.
*- бул багыттар потенциалдуу болуп саналат жана изилдөөнүн жана талдоонун жыйынтыктары боюнча долбоорду ишке ашыруу учурунда толукталышы мүмкүн.
Насыялоонун катышуучулары жана суммалары:
Алынган сумманы кайтаруу механизми жана насыя боюнча пайыздык чен Министрлер Кабинетинин чечими боюнча аныкталат (сунушталган чен - 1%).
Айыл чарба министрлиги (АЧМ) долбоордун алкагында айыл чарба ишинин артыкчылыктарын жана максаттарын аныктоого, ошондой эле 2-компоненттин алкагында инвестицияларды аныктоого жана бекитүүгө жооптуу болот.
Бул максатта АРИСтин катчылык колдоосунда КР АЧМ жетектеген Өндүрүмдүү өнөктөштүктөрдү тандоо боюнча комитет (КОПП) түзүлөт. КОПП ЭжКМ, ФМ, аймактык жана жергиликтүү бийлик органдарынын өкүлдөрүнөн жана жарандык коомдун мүчөлөрүнөн турат. Өндүрүмдүү өнөктөштүк боюнча Комитет табыштамаларды баалоо жана бекитүү жана компоненттин алкагында максаттуу инвестициялардын чакан программаларын ишке ашырууну көзөмөлдөө үчүн жооп берет.
3-компонент: Чакан гранттар программасы (2 миллион АКШ доллары) аркылуу жергиликтүү экономикалык өнүгүүгө көмөктөшүү.
Ишкердик тажрыйбаны өркүндөтүү аркылуу жергиликтүү экономикалык өнүгүүгө дем берүү максатында, долбоор окутуу программасы жана чакан гранттар аркылуу чакан жана орто бизнести өнүктүрүүгө колдоо көрсөтөт.
Катышуучулар, критерийлер жана гранттык колдоонун суммасы:
Катышуучу/бенефициар грант алуу үчүн Кыргыз Республикасынын жараны болушу жана Баткен облусунда жашашы (каттоосунун болушу) керек. Биринчи этапта, бир бенефициар үчүн берилүүчү чакан гранттын максималдуу суммасы 10 000 долларга чейин болот. Бенефициарлардын акчалай салымы гранттын суммасынын кеминде 20% түзүшү керек. Эгерде биринчи этап ийгиликтүү аяктаса, бенефициарлар ишкердик ишин өркүндөтүү жана андан ары өркүндөтүү үчүн экинчи билдирме берүүгө укуктуу. Экинчи этапта чакан гранттын максималдуу суммасы 20 000 АКШ долларын түзөт. Бенефициарлардын салымы ошого жараша жогорулайт жана алынган гранттын суммасынын кеминде 50% түзөт.
Бул компонентти ишке ашырууга көмөк көрсөтүү үчүн КР ЭжКМ Чакан гранттар программасы боюнча комитетти уюштурат жана жетектейт жана анын ишин колдойт. Комитеттин курамына ФМ, ЭКМ, АЧМ, ДИБ, аткаруу бийлигинин облустук жана жергиликтүү органдарынын, мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, жарандык коомдун уюмдарынын өкүлдөрү кирет. Бенефициарларды тандоонун критерийлери жана механизми Чакан гранттар боюнча колдонмодо кеңири баяндалат.
4-компонент: Күтүлбөгөн өзгөчө кырдаалдарга жооп берүү үчүн компонент (CERC).
Кризиске же өзгөчө кырдаалга, анын ичинде климатка байланыштуу табигый кырсыктарга жооп бергенден кийин, алуучу Банктан өзгөчө кырдаалдарга жооп кайтарууну жана калыбына келтирүүнү колдоо үчүн долбоордун каражаттарын кайра бөлүштүрүүнү суранса болот. Каржылоого укуктуу өзгөчө кырдаал - бул Карыз алуучуга табигый кырсыкка байланыштуу олуттуу экономикалык жана / же социалдык терс таасирлерди жараткан же сөзсүз түрдө алып келиши мүмкүн болгон окуя. Бул компоненттин алкагында Кыргыз Республикасы өзгөчө кырдаалдарга чара көрүүнү колдоо жана калыбына келтирүү үчүн Банктан Долбоордун каражаттарын кайра бөлүштүрүүнү суранышы мүмкүн.
5-компонент: Аткарымдык колдоо (3 миллион АКШ доллары).
Бул компонент долбоорду ишке ашырууну, анын ичинде долбоорго мониторинг жүргүзүү жана баалоо системасын, коммуникациялык стратегияны, коргоо шаймандарын колдонууну, окутууну жана долбоорду ишке ашыруучу агентствонун кошумча операциялык чыгымдарын каржылоону колдойт.
Тармакты өнүктүрүүгө бардыгын камтыган жана натыйжалуу мамиле кылуу максатында мал чарбачылыктын продукциясын сатып өткөрүү жана кайра иштетүү жолунда тоскоолдуктарды четтетүү зарылдыгын бүгүнкү күндө эч ким талашпастыр. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан айыл чарба өндүрүшүнүн натыйжалуулугун жогорулатуу үчүн кошумча инвестицияларды тартуу, кайра иштетүү өнөр жайынын дараметин жана мал чарбачылык секторунда бардык агроөнөр жай комплексинин продукциясынын атаандаштыкка карата жөндөмдүүлүгүн өстүрүү үчүн кошумча инвестицияларды тартуу боюнча иш жүргүзүлүп жатат. Бул максатта ЭАӨФ «Рынокторго чыгууну камсыздоо» долбоорун (ПОДР) колдоо үчүн 25,4 млн. АКШ долларын берет.
Жооп: Долбоордун милдети кирешелердин көбөйүшүнө жана тең укуктуулугуна алып келе турган пайдалуу рыноктордо өзүнүн продукциясын сатып өткөрүү үчүн майда мал чарбачыларга жеткиликтүүлүктү жана интеграцияны жакшыртууда камтылган. Долбоорду ишке ашыруунун натыйжалуулугунун негизги инидкаторлору болуп Долбоорду ишке ашыруунун зонасында 28 000 айылдык үй чарбалар саналат, алар продукцияны ишке ашыруудан өзүнүн кирешелерин жогорулатат; баштапкы деңгээлге салыштырмалуу 10%га балдардын арасында жайылтылган начар тамактанууну азайтуу.
Максатка жетишүүнүн негизги индикаторлору болуп Долбоорду ишке ашыруунун зонасында максаттуу фермерлер сатуучу мал чарбачылык продукциясынын наркы саналат, ал 30 % жогорулайт; фермердик чарбада иштин эсебинен 2 800 туруктуу иш оруну (40 % аялдар) түзүлдү, кайра иштетүү пункттарынын жана жаңы айылдык ишканалардын санынын көбөйүшү.
Жооп: Долбоорду башкаруу АДИБ жана АРИС аркылуу ишке ашырылат, алар Долбоорду координациялоо жана ишке ашыруу үчүн жоопкерчилик тарткан эки негизги мекеме болуп саналат. Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумдарга (ӨТЖ) АДИБ жана АРИС ортосунда, ошондой эле АДИБ жана башка ишке ашыруучу өнөктөштөр ортосунда кол коюлат, алар үчүн жоопкерчилик АДИБге жүктөлөт.
Жооп: Сүт жана эт продукциясынын кошулган нарк тутумунун мүнөздүү моделдерин эске алуу менен, жабдууларга (кредит жана гранттар) инвестициялар көз карашынан алганда, Долбоор 25 600 түз бенефициарларды жана 2 800 жумушчуларды жана фермердик жумушчуларга жакынды камтыйт. Кошумча пайдалардын жалпы көлөмүнөн үчтөн экиси чакан фермерлерге туура келет, алардын сатылуучу продуктусунун үлүшү эң жок дегенде 30 % өсөт.
Жооп: Селекцияны жакшыртуу жана туура тоюттандырууга ылайык сүттүн сааны эң жок дегенде 25 % өсөт. Мындан тышкары, Долбоордун мал чарбачылык продукциясына кошулган нарк тутумун өнүктүрүүгө инвестициялоонун аякташынан кийин жыл сайын чегерилүүчү салыктар жана жыйымдар түрүндө мамлекеттик бюджет толтурула тургандыгы болжолдонууда.
Долбоор экспорттук рыноктордо мал чарбачылык продукцияны өндүрүү, кайра иштетүү, ишке ашырууга кошулган нарк тутумуна аларды тартуу жолу менен чакан фермедик чарбалардын кирешелүүлүгүн көбөйтүүгө шарт түзөт. Сүт (уйдун, бээнин, эчкинин), кызыл эт (ИММ, ММ, топоз ж.б.) жүн жана балчылык продукциясы сыяктуу продуктулар боюнча 70 ашык тутумдарды түзүү каралат. Долбоор ошондой эле КНТ каржылоо үчүн финансылык институттардын мүмкүнчүлүктөрүн колдонууга шарт түзөт, атап айтканда Россия-Кыргыз өнүктүрүү фонду менен кызматташтык жөнүндө келишим жетишилген.